ΛΑΚΗΣ ΧΑΛΚΙΑΣ ο κορυφαίος εν ζωή έλληνας τραγουδιστής

Πριν λίγες ημέρες «αναγκάστηκα» ν’ ακούσω για κάποιο λόγο τους «Μετανάστες» [ΕΜΙ/ Columbia 2J 062-70135] του Γιάννη Μαρκόπουλου σε στίχους Γιώργου Σκούρτη. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε στα στούντιο της Columbia στο διάστημα Μάιος-Ιούνιος 1974 (πριν την πτώση της χούντας δηλαδή) με ερμηνευτές την Βίκυ Μοσχολιού και τον Λάκη Χαλκιά και οργανοπαίκτες τους Κώστα Παπαδόπουλο μπουζούκι, Αριστείδη Μόσχο σαντούρι, Μάριο Κώστογλου κιθάρα, Χάρη Καλέα πιάνο, Νίκο Κεχαγιά μπάσο και Σπύρο Λιβιεράτο κρουστά. Το άλμπουμ ακούστηκε πολύ τους πρώτους μήνες (και τα πρώτα χρόνια) της Μεταπολίτευσης, βγάζοντας τραγουδάρες. Δύο τουλάχιστον απ’ αυτά τα κομμάτια συγκαταλέγονται (ας χρησιμοποιήσω τρίτο πληθυντικό) μεταξύ των ωραιοτέρων ελληνικών τραγουδιών πέραν από εποχές και είδη. Το συγκλονιστικό (για πόσα τραγούδια μπορείς να πεις αυτή τη λέξη και να έχει 100% νόημα;) «Μιλώ για τα παιδιά μου» με τη Βίκυ Μοσχολιού και το απίστευτο ζεϊμπέκικο «Η φάμπρικα» με τον Λάκη Χαλκιά.

Γιώργος Σκούρτης, Βίκυ Μοσχολιού, Γιάννης Μαρκόπουλος, Λάκης Χαλκιάς (από το οπισθόφυλλο του άλμπουμ)

Μου κάνει εντύπωση το γεγονός πώς αυτός ο μοναδικός τραγουδιστής, ο Λάκης Χαλκιάς, δεν αναγνωρίστηκε όσο και όπως θα έπρεπε όλα τα επόμενα χρόνια. Πώς και γιατί δεν θεωρείται ισάξιος δηλαδή ενός Ξυλούρη, ενός seventies Νταλάρα, μιας παντοτινής Μοσχολιού, ή έστω μιας Αλεξίου κι ενός Μητροπάνου. Αυτό εννοώ (και δεν αναφέρομαι στους ερμηνευτές της προηγούμενης γενιάς, στον Καζαντζίδη, τον Μπιθικώτση κ.λπ.). Καταλαβαίνω, όπως πολλοί εξάλλου, και αυτά που φαίνονται κι εκείνα που είναι… κάπως κρυμμένα και δεν φαίνονται. Ο Λάκης Χαλκιάς δεν τραγούδησε το πολύ (σε ποσότητα) «έντεχνο» ρεπερτόριο, ώστε να περάσει «με το έτσι θέλω» και σε άλλες σφαίρες. Ούτε σπρώχτηκε ποτέ από κάποιαν εταιρεία ή από κάποιο μιντιακό μηχανισμό. Δεν υπήρξαν έντυπα, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, παραγωγοί, μολυβοσπρώχτες, που σε συνεννόηση, σε κοινή γραμμή και σε συμφωνία φάσης (για αιώνες…) να μας τον κάνουν κατάπλασμα (είτε το άξιζε, είτε όχι). Ούτε επίσης τον έκανε «θέμα» ο Πανούσης… για να πιάσουμε και την άλλη πλευρά. Δεν επιβλήθηκε υποχρεωτικώς και δια νόμου. Υπήρξε, και είναι, βασικά, ένας τραγουδιστής της παράδοσης, που έτυχε να πει (στη δεκαετία του ’70 κυρίως) και μερικά σπουδαία τραγούδια συνθετών (βασικά του Μαρκόπουλου). Επίσης, και αυτό είναι το σημαντικότερο όλων, λόγω χαρακτήρα και αντιλήψεων προφανώς, δεν φαίνεται να ήταν-είναι από τους ανθρώπους που θα ελίσσονταν διαρκώς σε συστήματα και καταστάσεις –νουδούδες, πασόκια, συγκυβερνήσεις… και ό,τι άλλο μεσολάβησε– ώστε να επωφελείται διαρκώς και ν’ ανεβαίνει, όντας «μέσα στα πράγματα». Περαιτέρω, ο Χαλκιάς είναι κομμουνιστής (είχε κατεβεί, ανάμεσα σε άλλα, με το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ στη Β Αθήνας, το 2007). Δεν ξέρω τι σημαίνει για τον καθένα η λέξη «κομμουνιστής», ούτε μ’ ενδιαφέρει να το συζητήσω τώρα –ας μην σπεύσουν οι γνωστοί μαλακοτρίβες– εκείνο που λέω είναι πως αν έχει παίξει έναν (αρνητικό) ρόλο η πολιτική τοποθέτηση του καλλιτέχνη στην (μη) υπέρτατη καταξίωσή του, τότε μιλάμε για «έγκλημα». Δεν μπορεί να «βήχει» ο κάθε… καρακαηδόνης και να εμφανίζεται ως μεγάλος τραγουδιστής, και ο Χαλκιάς, με τους τόνους φωνής, να είναι δεύτερος· ούτε καν δεύτερος δηλαδή. Δεν το δέχομαι. Για να μην πω δεν το ανέχομαι. Κι αυτό το υποστηρίζω, γιατί στη φωνή του Λάκη Χαλκιά συνωθούνται όλα τα τεχνικά και συναισθηματικά φορτία στον υψηλότερο βαθμό. Φωνή καθαρή, λαμπερή, στεντόρεια, με απόλυτη άρθρωση (δεν φεύγει σύμφωνο και τα φωνήεντα στρογγυλά, σαν συμπαντικές σφαίρες) και βεβαίως εκφραστικότητα, πάθος, λεβεντιά, αντρίκια έκφραση (υπάρχουν και γυναίκες που τραγουδούν «αντρίκια», μην δοθεί άλλο νόημα στη λέξη). Ακούω τη «Φάμπρικα», συνεχώς, τις τελευταίες ώρες και συγκινούμαι. Τι μεγάλο τραγούδι! Τι μέγιστο τραγούδι! Και τι δύσκολο! Τι ακατόρθωτο! Δοκιμάστε να τραγουδήσετε μόνον τις πρώτες λέξεις… «η φάμπρικα, η φάμπρικα δεν σταματά…»… για να δείτε τι εννοώ. Είναι απίστευτα τα «τσακίσματα» της φωνής του Χαλκιά, προκειμένου να βγει αυτό που βγαίνει. Είναι ανεπανάληπτη η ερμηνεία του, είναι μοναδικός ο τρόπος που χειρίζεται το μελωδικό βάρος του άσματος. Δεν υπάρχει δεύτερος. Δεν μπορεί να υπάρξει δεύτερος.

Κι ενώ άκουγα και ξανάκουγα τους «Μετανάστες», είπα κάποια στιγμή να πάω και στο YouTube για να δω «τι παίζει». Δεν το περίμενα. Είδα τη «Φάμπρικα» ανεβασμένη 25 φορές(!), με περισσότερα από 470.000 χτυπήματα(!) συνολικώς. Πολύ το ευχαριστήθηκα! Είδα, δε, όλες τις νεότερες εκτελέσεις επιβεβαιώνοντας εκείνο που γνώριζα. Πως ο Χαλκιάς τραγουδά και σήμερα όπως τότε, για να μην πω καλύτερα από τότε. Είναι απίστευτο! Όταν οι τραγουδιστές εκείνης της εποχής έχουν χάσει το 70, το 80% της φωνής τους, ο Χαλκιάς στέκεται εκεί, ψηλά, λες και σταμάτησε ο χρόνος. Γι’ αυτό υποστηρίζω πως πρόκειται για τον μεγαλύτερο εν ζωή λαϊκό τραγουδιστή. Γιατί η φωνή του παραμένει μεγάλη, δυνατή και εκφραστική. Μία φωνή απαιτήσεων. Απολαύστε τον, εδώ, με την ένταση στο maximum, από τη «ζωντανή» εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου, αλλά μη δώσετε ιδιαίτερη σημασία στο ακροατήριο· πέραν από την πάντα όμορφη, και «εκεί» («είναι εκεί»), Δήμητρα Χατούπη, τον αποσβολωμένο Βασίλη Λέκκα και τον αληθινά συγκινημένο Γιάννη Δημαρά προς το τέλος…