ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ τα πρώτα χρόνια του στα sixties με το συγκρότημα Crosswords

Θυμάμαι ορισμένους φίλους, μεγαλύτερους σε ηλικία από μένα, το 1982, όταν αγόραζα το «Φοβάμαι» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, να μου λένε: τι σχέση έχει με το ροκ αυτός που τραγουδούσε, μέχρι χθες, Θεοδωράκη και Μπακαλάκο;

Γενικώς, απασχολούσε κάποιους το συγκεκριμένο ζήτημα, παρότι εκείνη την εποχή ελάχιστοι ενδιαφέρονταν για το παρελθόν των μουσικών στα συγκροτήματα των σίξτις. Είχε περάσει από ’κει ο Παπακωνσταντίνου; Ναι, και αυτό αναφερόταν, τότε, σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό Μουσική (τεύχος 54, Μάης 1982). Διαβάζουμε: 
«Γεννημένος σ’ ένα χωριό της Μεγαλόπολης το 1950, έφτασε με τους γονείς του στην Αθήνα λίγο πριν το ’60, στα χρόνια εκείνα της δεύτερης μεγάλης εσωτερικής μετανάστευσης. Εργατική οικογένεια, Νέα Ιωνία, και στα 14 του χρόνια λίγη κιθάρα και σε ερασιτεχνικό συγκρότημα». Τούτα τα γράφει ο δημοσιογράφος καθ’ υπαγόρευση προφανώς του Παπακωνσταντίνου, αλλά και πιο κάτω, σε μιαν ερώτηση και απάντηση: 
– Μου φαίνεται Βασίλη ότι ξαναγυρίζεις στην εποχή που τραγουδούσες με τους Crosswords, μόνο που τώρα σα να ξέρεις τι θέλεις… 
– Τότε σαν παιδί λειτουργούσα συναισθηματικά, ήμουν αληθινός. Δεν υπήρχε η πολιτικοποίηση, που δεν την κατακρίνω, την υπερτιμώ κιόλας, αλλά διαμόρφωσε μια αναγκαιότητα μέσα μου, που δεν ήταν η συναισθηματική μου (σ.σ. αναφέρεται στο πολιτικό τραγούδι). Μετά απ’ αυτό τον πνιγμό είναι που θέλησα να προβάλλω το συναίσθημά του (σ.σ. να ξανατραγουδήσει ροκ δηλαδή). Το πρόβλημα της επαφής μεταξύ μας υπάρχει πάντα μ’ οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα. Η εξορία υπάρχει και σήμερα (σ.σ. το 1982) όχι με την έννοια της Γυάρου, αλλά μέσα στο ίδιο μας το σπίτι. 
Ήταν η πρώτη φορά αυτή που, προσωπικώς, διάβαζα για το συγκρότημα Crosswords, στο οποίο έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.

Μια δεύτερη φορά που θυμάμαι να γίνεται ένας μικρός λόγος σε έντυπο, πάντα για τους Crosswords, ήταν πολλά χρόνια αργότερα, στο περιοδικό Τάμαριξ (τεύχος 6, Ιούνιος 1997), που τύπωνε ο οργανισμός Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997, όταν σε μια συνέντευξη του σαξοφωνίστα των Up-Tight Γιώργου Χατζόπουλου υπήρχε ενσωματωμένη μια φωτογραφία του γκρουπ με την εξής λεζάντα: «Νιάτα των σίξτυς. Αριστερά με το σορτσάκι ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Στο βάθος στα ντραμς ο Νίκος Θεοδωράκης. Είναι το συγκρότημα των Κρόσγουωρντς. Όταν δεν υπήρχε ντραμς έπαιζαν στο τζάμι(!!) τους ρυθμούς της εποχής».

Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου (στην άκρη αριστερά) με τους Crosswords

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία ήταν πολύ ωραία, με τα περισσότερα μέλη του γκρουπ να εμφανίζονται με μαγιό(!) στη σκηνή κάποιας αίθουσας. Τη φωτογραφία την είχα σκανάρει, μάλιστα, για το δισκορυχείον τον Ιανουάριο του 2010 και για κάποιο καιρό ήταν η μοναδική φωτογραφία των Crosswords, που υπήρχε διαθέσιμη στο δίκτυο. Ένα χρόνο αργότερα (Ιανουάριος 2011) ανέβασε μερικές ακόμη φωτογραφίες, στο facebook, ο ντράμερ του γκρουπ Νίκος Θεοδωράκης (ο οποίος είχε δισκάδικο αργότερα στη Θεσσαλονίκη, ενώ έκανε και μουσικές εκπομπές για την jazz, υπό τον τίτλο Στυλ Καφέ στην ΕΤ3, το 1996).

Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου σε δύο τουλάχιστον συνεντεύξεις του, που υπάρχουν στο διαδίκτυο, έχει θυμηθεί τους Crosswords. Να η πρώτη:
«Κάπου κοντά στην προεφηβεία κι ενώ έκαναν την εμφάνισή τους οι Μπιτλς, πήρα μια κιθάρα από τον γείτονά μου, τον Κώστα Παναγόπουλο. Επειδή, όμως, πολύ σύντομα άρχισα να παίζω καλύτερα από εκείνον, μου τη χάρισε. Μαζί με τους υπόλοιπους τρελαμένους των εργατικών πολυκατοικιών φτιάξαμε το συγκρότημά μας: τους Crosswords. Μαζί τους έδωσα την πρώτη συναυλία στο Σινέ Ιωνία. Αυτό ήταν: το ψώνιο που ήδη κουβαλούσα έφτασε στο ζενίθ. Δύσκολο πράγμα να κουμαντάρεις τη δημοσιότητα και να παραμείνεις φρόνιμος σε αυτές τις ηλικίες».

[enet.gr, 22/3/2009]
Και στον Αντώνη Μποσκοΐτη: 
Πότε συνειδητοποιείς τη ροπή σου προς τη μουσική και το τραγούδι; 
Αυτό έγινε στα 16 μου, το 1965-66, με τους Beatles, με τους Rolling Stones και κυρίως με τους Animals. Μου άρεσε πάρα πολύ ο Eric Burdon όπως τραγουδούσε!(…) 
Τότε με τα πρώτα γκρουπάκια είμαι σίγουρος πως θα είχες συμμετάσχει σε διαγωνισμό της εποχής. 

Βεβαίως και μάλιστα πήραμε το α βραβείο με το “The house of the rising sun” των Animals! Το συγκρότημα μας λεγόταν The Crosswords, τα Σταυρόλεξα (γέλια). 
Κρατάς επαφή σήμερα με τα υπόλοιπα... Σταυρόλεξα; 
Νέα Ιωνία - Νέα Φιλαδέλφεια μεγαλώσαμε όλοι, σύνορα, στις πολυκατοικίες του Βλάχου. Ακόμη συνεργάζομαι με τον Ανδρέα Αποστόλου στα πλήκτρα. Μάλιστα τον πρώτο κιθαρίστα τον είδα προχθές στην Κομοτηνή, που είχα πάει για συναυλία και που αυτός ζει εκεί μόνιμα τώρα πια. Σταύρο Γαΐτη τον λένε. Όσο για τον πρώτο ντράμερ, ήταν ο δημοσιογράφος Νίκος Θεοδωράκης που έκανε εκπομπές με μουσικά ταξίδια στην ΕΤ3.
[lifo.gr, 26/9/2014]

Δεν ξέρω σε ποιο διαγωνισμό αναφέρεται ο Παπακωνσταντίνου, όταν λέει πως είχαν λάβει πρώτο βραβείο οι Crosswords, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θυμάται καλά.

Ο διαγωνισμός είχε τίτλο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικών Συγκροτημάτων και είχε γίνει τον Δεκέμβριο του 1967, σε τρεις διαφορετικές βραδιές, όπως μαθαίνουμε από δύο τεύχη του περιοδικού Μοντέρνοι Ρυθμοί (#96, 3 Ιανουαρίου 1968 και #97, 17 Ιανουαρίου 1968).
Σ’ εκείνο το διαγωνισμό, που είχε διεξαχθεί στον κινηματογράφο Άννα-Μαρία, είχαν τραγουδήσει και αναγνωρισμένα γκρουπ, εκτός συναγωνισμού εννοείται, όπως οι M.G.C. και οι Esquires ανάμεσα σε άλλα, ενώ τις ψήφους των παρευρισκομένων θεατών είχαν διεκδικήσει οι Riders, Torrents, Raindrops, Graves, Bohems, Hawks, Radishes, Golden Strings, Wise Men, Stars, G. Men, Marshals, Crosswords, Orientals και Stark Mads (χαμός γινόταν). Μάλιστα, όλα τα συγκροτήματα είχαν στείλει στους οργανωτές ηχογραφήσεις και έγχρωμες φωτογραφίες (προσφορά κάποιου στούντιο). Δυστυχώς, σήμερα, δεν φαίνεται να διασώζεται τίποτα...

Οι Crosswords, πάντως, ήταν το τέταρτο συγκρότημα σε ψήφους (είχαν προηγηθεί οι Stars, Radishes και Riders), αλλά ήταν συγχρόνως και το «τυχερό συγκρότημα», που κατόπιν κλήρωσης και ανεξαρτήτως της σειράς επιτυχίας είχε κερδίσει τρεις κιθάρες και 30% έκπτωση για αγορά μουσικών οργάνων από κατάστημα της εποχής. 

Για τους Crosswords, τέλος, δίνει κάποιες περαιτέρω πληροφορίες ο Νίκος Σάρρος στο βιβλίο του Τα ελληνικά μουσικά συγκροτήματα των sixties / Ένα φωτογραφικό λεύκωμα [Εκδόσεις Μισκής, 2015]. Διαβάζουμε:  
«Στα μέσα του 1966 δημιουργούνται στην περιοχή της Νέας Ιωνίας οι Crosswords. Αρχική σύνθεσή τους: Βασίλης Παπακωνσταντίνου κιθάρα, τραγούδι, Σταύρος Γαΐτης κιθάρα, Νίκος Θεοδωράκης ντραμς και Γιώργος Μανωλόπουλος μπάσο. Μετά από αρκετά πάρτυ και μουσικά πρωινά σε κινηματογράφους, έρχεται και η πρώτη δουλειά σε club, στο Liebe του Νέου Ηρακλείου. Θα ακολουθήσουν εμφανίσεις σε clubs της Νέας Μάκρης και της Ραφήνας, στο Ελληνίς της Νέας Φιλαδέλφειας, αλλά και στον Φλίσκο της Κυψέλης. Το 1968 ο μπασίστας Βαγγέλης Πατεράκης θα αντικαταστήσει τον Μανωλόπουλο, ενώ από το τέλος του χρόνου ο Παπακωνσταντίνου έχει αρχίσει να στρέφεται προς τον χώρο των μπουάτ, αραιώνοντας τις εμφανίσεις του με το συγκρότημα. Στη θέση του έρχεται ο Λάκης Παραμάνης, όμως μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 1969 το συγκρότημα θα οδηγηθεί στη διάλυση».

Οι Crosswords με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου στην άκρη αριστερά - καθιστός ο ντράμερ Νίκος Θεοδωράκης

Και ακόμη κάποια λόγια έτσι όπως μας τα έδωσε ο ντράμερ των Crosswords Νίκος Θεοδωράκης: 
«Τα καλύτερα μας χρόνια. Η αρχή… εργατικές κατοικίες Νέας Ιωνίας. Εποχή των συγκροτημάτων. Beatles, Animals, Rolling Stones, Small Faces… Από τον δεύτερο όροφο μιας πολυκατοικίας ακούω κιθάρες και τραγούδι των Animals. Ανεβαίνω και ρωτάω τα παιδιά αν έχουν ντράμερ… Τι ντράμερ ρε φίλε, δεν βλέπεις πώς παίζουμε εμείς; Δυο κλασικές κιθάρες με καλώδια επάνω στο ραδιόφωνο του σπιτιού. Εντάξει παιδιά κι εγώ δεν έχω ντραμς, παίζω όμως ωραίο… τζάμι, κτυπώντας τα παράθυρα της μπαλκονόπορτας! Κι έτσι το συγκρότημα απέκτησε ντράμερ!
Ο τραγουδιστής μας ο Βασίλης ήταν αστέρι και καθώς τραγουδούσε υπέροχα Animals και Roberto Carlos έγιναν τα Σταυρόλεξα… Crosswords.
Σιγά-σιγά πήραμε όργανα ηλεκτρικά. Εγώ μια ντραμς ΜΕΝΑΛΕΞ (Μενέλαος-Αλεξάς). Μετά κάναμε και μεταγραφές, βρίσκοντας καλύτερο μπάσο και κάπως έτσι μπήκε στην παρέα ο Βαγγέλης Πατεράκης. Αριστερόχειρας, άλλα μεγάλο ταλέντο. Αγοράσαμε το μπάσο του από την Φειδίου, εκεί όπου ήταν ο Ανδρεάδης με τα Fender όργανα. Πόσο κάνει; Ή τρεις ή πέντε  χιλιάδες δραχμές… δεν θυμάμαι. Τα δίνουμε, παίρνουμε το μπάσο και φεύγουμε για Νέα Ιωνία. Όμως λεφτά για εισιτήρια δεν υπήρχαν και το κόψαμε με τα πόδια… Ο Βαγγελάκης παίζει μέχρι σήμερα με τον Βασίλη…
Το 1969 ο καθένας μας έκανε την δική του καριέρα. Εγώ είχα την τύχη να παίξω με καλές ορχήστρες (Solistes κ.ά.), στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1977 μπήκα στην δημοσιογραφία και τις μουσικές παραγωγές – τζαζ θέματα, Αθηνόραμα, Ταχυδρόμος, Ντέφι, μετά Θεσσαλονίκη και ΕΤ3…».

Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Μετρονόμος, τεύχος 66, Ιανουάριος-Μάρτιος 2018