Διάβασα στην τελευταία Athens Voice (#443, 3/7/2013) το κείμενο του Γιάννη Παναγόπουλου Μάταλα, Εξάρχεια, San Francisco – Από τους
hippies στους hipsters, τότε και τώρα και βγήκα από τα ρούχα μου.
«Καλοκαίρι είναι» θα μου πείτε, οπότε γιατί όχι…
Δεν μπορώ να καταλάβω –τρόπος του λέγειν δηλαδή– γιατί
ασχολούνται ορισμένοι άνθρωποι με θέματα που δεν κατέχουν, λέγοντας αρλούμπες.
Και όχι απλώς λένε αρλούμπες, αλλά προβάλλουν ταυτοχρόνως και τη σιγουριά του
ειδήμονα (υιοθετώντας ύφος) σε τέτοιο βαθμό ώστε είναι σαν να σου λένε:
«κοίταξε μην πεις τίποτα διαφορετικό, γιατί είσαι χαμένος από χέρι». Τον
Παναγόπουλο τον είχα τσεκάρει από το άρθρο του Πώς ρόκαρε η Αθήνα στα 80s (Athens Voice #422, 6/2/2013), μία προχειράντζα που δεν
περιγράφεται και για την οποίαν είχα πει τα σχετικά σε παλαιότερη ανάρτηση.
Τώρα, έχουμε ένα νέο… κατόρθωμα. Δεν θα πω πολλά. Θα μείνω μόνον στην πρώτη
παράγραφο του άρθρου, την οποίαν και μεταφέρω, αυτούσια, εδώ… Γράφει ο Παναγόπουλος:
«Είναι τέλη του 1960, αρχές του 1970. Η Ελλάδα έχει Χούντα. Έχει ‘δεξιά’ που δεν χαμπαριάζει πολλά από τέχνη. Έχει ‘αριστερά’ που θεωρεί οτιδήποτε αμερικάνικο, όχι μόνο στην τέχνη, εν γένει ύποπτο, συντηρητικό, διεφθαρμένο. Εννοείται... αλλάζει θέμα όταν η κουβέντα πιάνει το νεοϋορκέζικο κίνημα των Μπίτνικς, το αμερικάνικο αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στο Βιετνάμ. Ο αριστερός γνωρίζει. Έχει διδαχθεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια κακή χώρα. Και οι Αμερικάνοι διανοούμενοι είναι ναρκομανείς και εν δυνάμει πράκτορες ενός άθλιου, υπόγειου, προσηλυτισμού της αριστεράς (της κατόχου της πολιτικής και ηθικής αλήθειας, δηλαδή) στον καπιταλισμό».
«Είναι τέλη του 1960, αρχές του 1970. Η Ελλάδα έχει Χούντα. Έχει ‘δεξιά’ που δεν χαμπαριάζει πολλά από τέχνη. Έχει ‘αριστερά’ που θεωρεί οτιδήποτε αμερικάνικο, όχι μόνο στην τέχνη, εν γένει ύποπτο, συντηρητικό, διεφθαρμένο. Εννοείται... αλλάζει θέμα όταν η κουβέντα πιάνει το νεοϋορκέζικο κίνημα των Μπίτνικς, το αμερικάνικο αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στο Βιετνάμ. Ο αριστερός γνωρίζει. Έχει διδαχθεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια κακή χώρα. Και οι Αμερικάνοι διανοούμενοι είναι ναρκομανείς και εν δυνάμει πράκτορες ενός άθλιου, υπόγειου, προσηλυτισμού της αριστεράς (της κατόχου της πολιτικής και ηθικής αλήθειας, δηλαδή) στον καπιταλισμό».
Μέσα σε τούτες τις λίγες αράδες αποδεικνύεται πως ο άνθρωπος
αυτός είναι εντελώς σκράπας στα σχετικά ζητήματα. Έχει αρπάξει πράγματα από ’δω
κι από ’κει (διάφορες μπούρδες που ακούγονται), και δίχως να έχει ψάξει ο ίδιος τίποτα λέει ό,τι του κατέβει.
Απορώ δηλαδή πώς τον αφήνουν, πώς του επιτρέπουν σ’ ένα περιοδικό/ εφημερίδα του εκδοτικού κύρους της
Athens
Voice να λέει τέτοιες μπαρούφες. Γιατί, για μένα, τίθεται κι έτσι
το θέμα. Δεν βρέθηκε δηλαδή ένας να του πει: «Τι είναι αυτά που γράφεις ρε φίλε;
Για σπάσ’ τα και ξαναρίχ’ τα».
Τι εννοεί λοιπόν ο Παναγόπουλος όταν γράφει πως η Ελλάδα
έχει Δεξιά, που δεν «χαμπαριάζει πολλά
από τέχνη»; Σε ποια Δεξιά αναφέρεται; Στη Δεξιά του Χατζιδάκι, του Χορν,
του Ελύτη, του Ζαμπέτα ή του Σεφέρη; Ή, μήπως, αναφέρεται στη Δεξιά που
πρωταγωνιστούσε στις γιορτές και τα ταρατζούμ της χούντας; Όπως έγραφε και το Έθνος της 19/4/1969: «Επ’ ευκαιρία της επετείου της 21ης Απριλίου,
το Εθνικό Θέατρο, δίνει αύριο (20.4.1969) πανηγυρική παράσταση (σ.σ.!!). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει απαγγελίας
ποιημάτων με τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Θεάτρου Στέλιον Βόκοβιτς, Κάκια
Παναγιώτου, Βασίλην Κανάκη, Όλγαν Τουρνάκη, Γρηγόρι Βαφιάν, Ελένη Νενεδάκη και
Νίκον Παπακωνσταντίνου». (Τα ποιήματα, αγαπητοί αναγνώστες, δεν τα
απήγγειλαν ούτε ο Αλεξανδράκης, ούτε ο Κατράκης, ούτε η Ζωζώ Ζάρπα… για να
ξέρουμε και τι μας γίνεται). Η Δεξιά χαμπάριαζε από Τέχνη, χαμπάριαζε από
Αρχαίο Θέατρο, από μουσικές, από ποίηση, χαμπάριαζε από τα πάντα και θυμιάτιζε,
στα τέλη του ’60 και τις αρχές του ’70, την «εθνοσωτήριο», πανηγυρίζοντας στις
επετείους της, φθάνοντας ακόμη και σε δοσοληψίες ταγών του τραγουδιού μας με χουντοϋπουργούς.
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν χρειάζεται, εξάλλου, να υπενθυμίσω πως μερικά από τα τραγούδια «κατάπλασμα»
της εποχής ήταν ας πούμε χατζιδακικά
(«Δεν ήταν νησί», «Ο μύθος», «Μίλησέ μου», «Κυκλαδίτικο» κ.λπ.). Κι «εντάξει»
δηλαδή, γιατί ακόμη και το «Μίλησέ μου» ακουγόταν σαν θεσπέσιο άσμα μπροστά σε
κάτι άλλες… δεξιόστροφες βλακείες.
Και τι άλλο είχε η Ελλάδα εκτός από… απολίτιστη Δεξιά; – για
να δούμε τι λέει ο Παναγόπουλος.... Είχε και
«αριστερά» λέει «που θεωρεί οτιδήποτε
αμερικάνικο, όχι μόνο στην τέχνη, εν γένει ύποπτο, συντηρητικό, διεφθαρμένο».
Τι λέει ο άνθρωπος; Που τα είδε αυτά γραμμένα; Για ποιαν Αριστερά μιλά στα
τέλη του ’60 και στις αρχές του ’70; Η
Αριστερά ήταν παράνομη, και η παράνομη Αριστερά ήταν ή στα ξερονήσια, ή
εκτοπισμένη, ή κυνηγημένη και σε κάθε περίπτωση μονίμως κατασυκοφαντημένη από
τη χουντική και τη δεξιά προπαγάνδα. Τι βλακείες είναι αυτές;
Αλλοίμονο αν περίμενε κανείς εκείνη την Αριστερά, που παιζόταν ανά πάσα ώρα και
στιγμή η ίδια της η ύπαρξη, η ζωή των στελεχών της δηλαδή, να ασχολείται με το rock, με τα Μάταλα και με όλες τις υπόλοιπες… αηδίες (γιατί όλα τούτα είναι
«αηδίες», όταν είσαι στην παρανομία και παίζεται κορώνα-γράμματα η ζωή σου).
Και από πού θα πληροφορηθεί κάποιος, σήμερα, τις απόψεις της
Αριστεράς στα τέλη του ’60 και τις αρχές του ’70; Πώς θα βγάλει τα συμπεράσματά
του; Μήπως θα ψάξει Τα Νέα και τον Ελεύθερο Κόσμο; Μα ο συγκεκριμένος
αρθρογράφος ούτε αυτό δεν κάνει. Αρπάζει τις μπούρδες που πετάει ο καθείς, αναπαράγοντάς τες δίχως καμμία ευθύνη. Ενδιαφέρθηκε, μήπως, να βρει και να
διαβάσει τον παράνομο αντιδικτατορικό αριστερό Τύπο, και να δει, μέσω εκείνου,
τη στάση της Αριστεράς εν σχέσει με… οτιδήποτε
αμερικανικό; Ή μήπως περίμενε, ο Παναγόπουλος, να ευλογεί η Αριστερά τους Αμερικανούς για
τις ναπάλμ που είχε ρίξει ο Εθνικός Στρατός στο Γράμμο, για την ανοχή που
επέδειξαν (οι Αμερικανοί) έναντι των ακραίων δεξιών κυβερνήσεων Καραμανλή (1955-1963) της
βίας και της νοθείας, και για την αμέριστη στήριξη στη
χούντα;
Ρίχνοντας μια ματιά λοιπόν στον παράνομο αντιδικτατορικό
αριστερό Τύπο της εποχής θα δούμε ουκ ολίγες αναφορές στην αμερικανική Αριστερά
(σε τι άλλο;), που αγωνιζόταν απέναντι στην πολεμοκάπηλη κυβέρνηση Nixon. Π.χ. Θούριος, αριθμός φύλλου 11, Μάης 1969 («Περισσότερα από 250 φοιτητικά στελέχη των
ΗΠΑ απεύθυναν ανοιχτή επιστολή στον Πρόεδρο Νίξον, διακηρύσσοντας ότι αρνούνται
να υπηρετήσουν την στρατιωτική τους θητεία, όσο διαρκεί ο πόλεμος του Βιετνάμ»),
ή και Ριζοσπάστης (Μαχητής), αρ.
φύλλου 59-60, Μάρτης-Απρίλης 1973 («Η
Εθνική Ένωση Φοιτητών των ΗΠΑ με μήνυμά της προς του Έλληνες συναδέλφους της
καταδικάζει τα καταπιεστικά μέτρα της Χούντας, ζητάει να αφεθούν ελεύθεροι όλοι
οι συλληφθέντες και να αποκαταστηθούν οι ακαδημαϊκές ελευθερίες. Τέλος, στο
μήνυμά τους ζητούν από τον αμερικανικό λαό να κάνει το παν ώστε να σταματήσει
κάθε βοήθεια προς την Χούντα και καλεί την αμερικανική κυβέρνηση να σταματήσει
να υποστηρίζει ένα φασιστικό καθεστώς στην κοιτίδα της Δημοκρατίας»). Ακόμη
και μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού(!) με το περιοδικό Τετράδια 70 η αριστερά της εποχής δεν ξεχνούσε τον αμερικανικό Μάη («Μάης 1970: έξη αμερικανοί φοιτητές πέφτουν μαχόμενοι κατά του
ιμπεριαλισμού και του πολέμου. ‘Τα λουλούδια είναι πιο όμορφα από τις σφαίρες’»
– να και το χίπικο τσιτάτο, όρμα ψυχεδελονεολαίε!).
Με αυτή λοιπόν την Αμερική, την Αμερική της αμφισβήτησης και
της αντιπολεμικής διαμαρτυρίας ασχολιόταν η παράνομη («η παράνομη» το ξαναλέω,
για να το συνειδητοποιήσουν μερικοί αδαείς) ελληνική Αριστερά των late 60s-early 70s και δεν θεωρούσε…
οτιδήποτε αμερικάνικο, όχι μόνο στην τέχνη, εν γένει ύποπτο, συντηρητικό και διεφθαρμένο. Όταν λοιπόν ο Παναγόπουλος γράφει πως η
Αριστερά… αλλάζει θέμα όταν η κουβέντα
πιάνει το νεοϋορκέζικο κίνημα των Μπίτνικς, το αμερικάνικο αντιπολεμικό κίνημα
ενάντια στο Βιετνάμ… θα πρέπει κάποιος να του πει πως είναι εκτός τόπου και
χρόνου. Να πάει πρώτα ν’ ανοίξει κανα βιβλίο και μετά να πιάσει πληκτρολόγιο ή
μολύβι και χαρτί. Και τι ανακατεύει στη μέση τους beatniks; Είναι γνωστό πως ο Kerouac, ας πούμε, στο
δεύτερο μισό του ’60 εξέφραζε κάργα συντηρητικές θέσεις, θεωρώντας πως το
κίνημα των hippies ήταν κομμουνιστικός δάκτυλος και πως πήγαινε κόντρα στην
πατριωτική Αμερική (γι’ αυτό και υποστήριζε τον πόλεμο στο Βιετνάμ). «Εντάξει»
θα μου πείτε «άσε τον Κέρουακ, υπήρχε ο Φερλινγκέτι, υπήρχε ο Γκίνσμπεργκ»… Να
απαντήσω λοιπόν: οι αριστεροί και οι προοδευτικοί ποιητές της γενιάς του ’70
δεν ήταν εκείνοι που επηρεάστηκαν από τον Ginsberg; Ποιοι επηρεάστηκαν από τον Ginsberg, μήπως η Κική Δημουλά; («Δεύτερο
Κρατικό Βραβείο Ποίησης» το 1972, να υπενθυμίσω).
Και αν πάμε στα περιοδικά και τα βιβλία, ποιοι ήταν εκείνοι
που έγραφαν για τις Κοινωνικές
επαναστατικές ομάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ποιοι έγραφαν για Black Power και
Weathermen, για SDS, Hippies και Yippies (περιοδικό Νέοι Στόχοι #4, 10/1971); Αριστεροί δεν ήταν εκείνοι, που
επιχειρούσαν να δουν πέραν από ’κει όπου έφθανε το μάτι; Να μην αναφέρω, τώρα,
άλλα δεκάδες τέτοια παραδείγματα – αριστερών εκδόσεων της εποχής με πρόδηλο
αμερικανικό ενδιαφέρον.
Για να συνεχίσει ακάθεκτος ο Παναγόπουλος: «Ο αριστερός γνωρίζει. Έχει διδαχθεί. Οι
Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια κακή χώρα. Και οι Αμερικάνοι διανοούμενοι είναι
ναρκομανείς και εν δυνάμει πράκτορες ενός άθλιου, υπόγειου, προσηλυτισμού της
αριστεράς (της κατόχου της πολιτικής και ηθικής αλήθειας, δηλαδή) στον
καπιταλισμό».
Οι τροτσκιστές των εκδόσεων Νέοι Στόχοι μεταξύ των τριών πρώτων βιβλίων που εκδίδουν το 1970-71
είναι και οι δύο τόμοι του πολύκροτου Οι
Στρατιές της Νύχτας του Νόρμαν
Μέηλερ. Ξέρει ο Παναγόπουλος τι εστί Νorman Mailer, ξέρει τι εστί Στρατιές της Νύχτας; Όχι και πως να το
ξέρει κάποιος σημαίνει τίποτα ευρύτερο αν δεν μπορεί σωστά να αξιολογήσει
– αλλά, εν πάση περιπτώσει, ο εν λόγω συντάκτης ξέρει; Έχει αρπάξει τίποτα τ' αυτί του; Ή
νομίζει (αν το νομίζει κι αυτό) πως το βιβλίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από
τον Καστανιώτη το 2003; Ο Γιώργος Χατζόπουλος (μέλος της Νεολαίας της ΕΔΑ από
το ’58 έως το ’63) δεν ήταν εκείνος που εξέδωσε στις εκδόσεις του Κάλβος το μνημειώδες Της Γης οι Κολασμένοι (1971) του Frantz Fanon, ένα από τα «επαναστατικά
ευαγγέλια» των sixties
(και πέραν αυτών) και… pillow book των Μαύρων Πανθήρων; Να μην συνεχίσω. Έγινα, νομίζω,
κατανοητός.
Προσφάτως, ο δεξιός νεοφιλελεύθερος Βορίδης (αλλά εσχάτως
και πάλι εθνικόφρων λόγω των προκυψασών αναγκών) κατηγόρησε σύμπασα την
Αριστερά (δεν μ’ ενδιαφέρει το ΠαΣοΚ) για τα δημοσιονομικά μας χάλια. Οι
σιχαμένοι συκοφαντικοί «βοριδισμοί» –που διατυπώνονται με άλλα ή παρόμοια
λόγια, και που σκάνε κατά κύματα τον τελευταίο καιρό από ’δω κι από ’κει–,
απλώνονται σαν τον… γιγαντιαίο μουσακά κυριεύοντας τα πάντα… Τα χάλια σου «Νέα
Ελλάδα»…
Στο πνεύμα του γενικότερου ιστορικού αναθεωρητισμού -και τηρουμένων των αναλογιών- τέτοιου τύπου άρθρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήyorgos
Έχει παραγίνει το κακό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕδώ ο Σαμαράς είχε το θράσος να πει πως «τα μεγαλύτερα λάθη τα έκαναν στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, εκείνοι που δεν κυβέρνησαν»!
Φώντα έχεις να μας δείξεις καμιά αναφορά του Ριζοσπάστη ή του Θούριου, εκείνης της εποχής, για το Ροκ ή το χίππικο κίνημα; Γιατί αυτά που έβαλες, δεν έχουν σχέση. Έχεις μπερδέψει σώβρακο με γραβάτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠΕΤΡΑΝ.
Έγραψα παραπάνω…
ΑπάντησηΔιαγραφή«Αλλοίμονο αν περίμενε κανείς εκείνη την Αριστερά, που παιζόταν ανά πάσα ώρα και στιγμή η ίδια της η ύπαρξη, η ζωή των στελεχών της δηλαδή, να ασχολείται με το rock, με τα Μάταλα και με όλες τις υπόλοιπες… αηδίες (γιατί όλα τούτα είναι «αηδίες», όταν είσαι στην ΠΑΡΑΝΟΜΙΑ και παίζεται κορώνα-γράμματα η ζωή σου)».
Πετράν, είσαι από εκείνους που «περίμεναν» ε; Δεν σου φθάνουν δηλαδή οι αναφορές στο αντιπολεμικό κίνημα... Black Power, Weathermen, SDS, Hippies, Yippies κ.λπ. (περιοδικό Νέοι Στόχοι #4, 10/1971) και όλα τα υπόλοιπα που ανέφερα, ήθελες και από τον ΠΑΡΑΝΟΜΟ Θούριο και τον ΠΑΡΑΝΟΜΟ Ριζοσπάστη να ασχολούνται με το rock;
Δεν τους ένοιαζε, δεν το καταλαβαίνεις αυτό; Στην Ελλάδα υπήρχε χούντα –υπήρχαν εγκλήματα, βασανισμοί, εξορίες– και κάποιοι έπρεπε να αναμετρηθούν μαζί της. Με το rock και τις υπόλοιπες παπαρίες θα ασχολιόντουσαν; Είδαμε κι εκείνους που ασχολιόντουσαν τι μπούρδες γράφανε· και γράφουνε ακόμα.
«Το στόρι των σπηλιών στα Μάταλα έληξε την άνοιξη του 1970(…)».
Γιάννης Παναγόπουλος Athens Voice
“Matala is a coved beach with the hippy caves made famous by life magazine in the late sixties and thus changed forever. In the winter of 1973 I stayed in these caves until one day we were awakened by policemen led by priests who evicted us because they are actually mausoleums”.
Και πιο κάτω:
“In fact I swam on New Years day in Matala in 1974. When I emerged from the water, Germans dressed in winter overcoats, scarves and hats gathered around to have their picture taken with me”.
Τάδε έφη Matt Barrett.
Α, και κάτι ακόμη που το ξέχασα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοια είναι τα «σώβρακα» και ποιες είναι οι «γραβάτες»;
Προφανώς «σώβρακα» ήταν οι hippies, που είχαν γίνει «εμπόρευμα» ήδη από το καλοκαίρι του ’67 (αυτό "της αγάπης") και «γραβάτες» το αντιπολεμικό, αριστερό κίνημα (και όλα τα υπόλοιπα κινήματα), που εξακολουθούσε να μετρούν νεκρούς και καταστολή και στα seventies.
Κανένα κύρος δεν έχει η A.V., Φώντα. Ημιμάθεια, μοντερνιά και δηθενιά προσφέρει για να πουλάει διαφήμηση. Γιαυτό και δημοσιεύει τέτοια "διαμάντα"...
ΑπάντησηΔιαγραφήA.N.
Έγραψα για «εκδοτικό κύρος» Α.Ν. – ότι δηλαδή το συγκεκριμένο έντυπο είναι ένα από τα «δυνατά χαρτιά» του εκδοτικού χώρου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τα λοιπά γενικότερη κριτική στην A.V. δεν μ’ ενδιαφέρει να κάνω. Όπως ξέρεις το Δισκορυχείον ασχολείται με πολύ συγκεκριμένα ζητήματα (αυτά με τα οποία ασχολείται τέλος πάντων) και επ’ αυτών καταγράφονται, ευθαρσώς, οι διαφορετικές γνώμες και απόψεις.
Με αφορμή τα περί αριστεράς, έψαξα για πολύ λίγο στο αρχείο εφημερίδων της εθνικής βιβλιοθήκης. Βρήκα εκτεταμένη κριτική του χάρη βρόντου, στο ριζοσπάστη, για συναυλία του μάνγκελσντορφ στο γκαίτε το νοέμβριο του 74, κριτική -ευνοϊκή- για το the devils του ken russell, ψιλοαρνητική -από κοινωνικοπολιτική σκοπιά- για το "μπλουζ με σφιγμένα δόντια" και μια "έρευνα" του 78 που καταδικάζει τον αμερικάνικο τρόπο ζωής (βία, ναρκωτικά, πορνογραφία και αμφιλεγόμενα μουσικά ρεύματα όπως αυτό που εκπροσωπούν οι σεξ-πίστολς)
ΑπάντησηΔιαγραφήO Βρόντος είχε θετική άποψη για το rock. Στο “Diabolus in Musica” [Gutenberg, Αθήνα 1982 ή ’83 – δεν αναφέρεται χρονιά στο βιβλίο] γράφει:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Οι όροι ‘ξενόφερτο’ και ‘ελαφρά μουσική’ δεν αφορούν το ευρύτερο κίνημα του rock, το οποίο έτσι κι αλλιώς δεν μπορούσε να γεννηθεί στην Ελλάδα, αφού οι κοινωνικές συνθήκες αλλά και ο ηχητικός κόσμος που το συγκρότησαν απέχουν πολύ των δικών μας παραδόσεων (σ.σ. προφανές αυτό).
Εξ άλλου το κίνημα rock συνδέθηκε γρήγορα με τους πολιτικούς προβληματισμούς και τις φοιτητικές αμφισβητήσεις (από την πρώτη εξέγερση στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ και τον Γαλλικό Μάη του ’68, μέχρι τις αντιεξουσιαστικές εξάρσεις της ιταλικής νεολαίας στη δεκαετία του ’70) παίρνοντας έναν εντελώς καινούριο δρόμο που το οδήγησε –αρκετές φορές– να συγκρουστεί με το πλέγμα των μονοπωλίων και τις κατευθυντήριες γραμμές τους!».
Δεν γίνεται πιο αναλυτικός, αλλά δεν πειράζει. Εξάλλου το βιβλίο του δεν έχει σχέση με το rock.
Εκείνο που είναι σημαντικό να πούμε –επί τη ευκαιρία δηλαδή– είναι πως άνθρωποι της Αριστεράς στην Ελλάδα έλεγαν, τις περισσότερες φορές, τα πιο σοβαρά πράγματα για το rock.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Δεξιοί, ή οι εμφανιζόμενοι ως απολίτικοι, ή οι ψευτοδιανοούμενοι έλεγαν (και λένε) κυρίως βλακείες. Τόσες βδομάδες έμεινε το τάδε τραγούδι στο νούμερο… 652, η πρώτη rock ποιήτρια ήταν η… Σαπφώ ή… «το underground δεν είναι ο ελεύθερος χρόνος των μπουρζουάδων που γεμίζει με τα στυλιστικά στοιχεία που παράγει η κουλτούρα του αντικομφορμισμού. Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του, αλλά μπορείς να πεις ότι προκύπτει σχεδόν αναγκαστικά π.χ. στους απόκληρους και τους φτυσμένους της κυρίαρχης κοινωνικής νόρμας» (κατάλαβε κανείς τίποτα;).
Καταλαβαίνετε τώρα...
(Κι επειδή υπάρχουν και κακοπροαίρετοι, ας διευκρινίσω κάτι που έγραψα πιο πάνω. Δεν είπα πως όλοι οι Αριστεροί λένε σωστά πράγματα για το rock. Είπα πως τα πιο σοβαρά πράγματα για το rock τα έχουν πει Αριστεροί. Είναι προφανής η διαφορά).
αφού σε χαλάει, γιατί τη διαβάζεις;
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιάφορα πράγματα μας «χαλάνε», αλλά τα διαβάζουμε (από το «πρόγραμμα» της συγκυβέρνησης, μέχρι τον φορολογικό οδηγό του 2013). Πόσω μάλλον κάτι, που δεν είναι σίγουρο ότι θα μας «χαλάσει» εξ αρχής… Οτιδήποτε λοιπόν περιστρέφεται γύρω από τα θέματα που μ’ ενδιαφέρουν (αξίζει - δεν αξίζει) το διαβάζω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό τα παραπάνω, Φώντα, συμπεραίνω πως η γνώμη σου για τον Γιάννη Πετρίδη και το είδος του ραδιοφώνου που έκανε δεν είναι η καλύτερη. Θα μπορούσες να γίνεις πιο συγκεκριμένος; Ποιά η άποψη σου για το εν λόγω πρόσωπο αναλυτικότερα;
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν έγραψα πως…
ΑπάντησηΔιαγραφή«οι Δεξιοί, ή οι εμφανιζόμενοι ως απολίτικοι, ή οι ψευτοδιανοούμενοι έλεγαν (και λένε) κυρίως βλακείες. Τόσες βδομάδες έμεινε το τάδε τραγούδι στο νούμερο… 652…»
…δεν υπαινισσόμουν κάποιον αναγκαστικώς.
Απλώς ήθελα να πω (κάτι που, πια, είναι παγκοίνως γνωστό – έτσι θέλω να νομίζω) πως το rock είναι κάτι πολύ περισσότερο από «hits», «βδομάδες στο Νο1», «παραμονές στο top-50» κ.λπ. Αυτά, μπορεί να είναι χρήσιμα μέσα σ’ ένα γενικότερο πλάνο, για να στηρίξουν κάποιες απόψεις σ’ ένα κείμενο φερ’ ειπείν, αλλά από μόνα τους δεν λένε απολύτως τίποτα.
Τις εκπομπές του Πετρίδη τις άκουγα κι εγώ στη δεκαετία του ’80 και στις αρχές του ’90 –όχι φανατικά– και δεν είχα κανένα απολύτως πρόβλημα. Δεν περίμενα, ούτε περιμένω από μια ραδιοφωνική εκπομπή να αναλύσει κοινωνιολογικώς το rock. Για κείμενα του Πετρίδη –για κείμενα το ξαναλέω–, που δημοσιεύονταν παλαιότερα στα Επίκαιρα, στην Ελευθεροτυπία και στη LiFO έχω εκφράσει τις απόψεις μου, αναλυτικώς, στο Δισκορυχείον.
Για ένα παμπάλαιο κείμενο στα Επίκαιρα…
http://diskoryxeion.blogspot.gr/2012/04/blog-post_09.html
Για ένα κείμενο στην Ελευθεροτυπία…
http://diskoryxeion.blogspot.gr/2010/08/ry-cooder.html
Για ένα κείμενο στην LiFO…
http://diskoryxeion.blogspot.gr/2013/03/oi-rolling-stones-67.html
Για δώσε μας και ένα κείμενο, ένα σχόλιο, κάτι τέλος πάντων που να προέρχεται από κάποιον της Αριστεράς και να αναφέρεται στο Ροκ. Για να δούμε αν ισχύει αυτό που γράφεις ' άνθρωποι της Αριστεράς στην Ελλάδα έλεγαν, τις περισσότερες φορές, τα πιο σοβαρά πράγματα για το rock'
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα τι παριστάνεις; Για να καταλάβω…
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίπα κάποια πράγματα. Δεν τα δέχεσαι; Δεν θα τα δεχτείς, ακόμη κι αν σου σκανάρω… κομματικές ταυτότητες.
Φυσικά, κάνω πλάκα. Αλλοίμονο, αν, σώνει και καλά, το θέμα «Αριστερά» ήταν μόνον, ή κυρίως, θέμα «ταυτοτήτων». Είναι κάτι άλλο, το οποίον εσύ δεν φαίνεται να το αντιλαμβάνεσαι – αν και δεν ευθύνομαι εγώ γι’ αυτό.
Εσύ λοιπόν, που προφανώς σκέπτεσαι αλλιώς, ψάξε να μου βρεις τι έχουν πει οι Δεξιοί, ή οι εμφανιζόμενοι ως απολίτικοι, ή οι ψευτοδιανοούμενοι για το ροκ… Σου λέω, μάλιστα, πως δεν θα κουραστείς καθόλου. Η μπούρδα είναι πάντα στον αφρό.
Ρε συ Φώντα, μήπως τελικά είσαι ΚΚΕ ; Πες το, δεν είναι κακό...
ΑπάντησηΔιαγραφήBizarre.
Ε ρε που έχω μπλέξει…
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχόλια κι άλλα σχόλια, δίχως κανένα νόημα.
(Προσθέτω κι εκείνα που δεν δημοσιεύω –είναι δυο-τρία– καθότι ξεφεύγουν ακόμη και της παραμικρής πιθανότητας να προκαλέσουν μια κάποια σοβαρή συζήτηση).
Ο ίδιος άνθρωπος με διαφορετικά ψευδώνυμα; Δυο-τρεις διαφορετικοί, αλλά με τα ίδια άχυρα στο κεφάλι τους; Δεν μπορώ να καταλάβω και ούτε έχει καμμία σημασία. Σημασία έχει… ν’ απαντήσω σε κάποιον ανώνυμο, σε κάποιον τυχαίο στον δρόμο, αν είμαι εκείνο, το άλλο ή το παράλλο... Υπενθυμίζω λοιπόν την απάντηση που έχω δώσει ήδη δυο φορές στο παρελθόν, σε παρόμοια ερώτηση:
«Οι φίλοι μου και όχι μόνον αυτοί ξέρουν που ανήκω πολιτικώς, τι ψηφίζω, τι έχω ψηφίσει στο παρελθόν και ποια είναι η γνώμη μου για το ΚΚΕ, την ΚΝΕ και για την κάθε ΚΝΕ. Δε θα κάτσω να συζητώ τέτοια ζητήματα με αποβλακωμένους, που τα έχουν όλα κουβάρι στο κεφάλι τους».
Εν πάση περιπτώσει δεν γίνεται να συζητώ τέτοια ζητήματα με τον πρώτο τυχόντα.
(Το επόμενο σχόλιο για να δημοσιευτεί θα πρέπει να έχει κάτι επί της ουσίας να πει, αλλιώς… έκλεισε το μαγαζί).
Δυο παράγραφοι από το βιβλίο του Μίκη Θεοδωράκη “Μουσική για τις Μάζες”, εκδ. Ολκός, Αθήνα, 1972.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Η μουσική αυτή, η δική τους [των μεγάλων λαϊκών μαζών], όπως ήδη είπαμε, είναι βασικά το λαϊκό τραγούδι. Κι αυτό – πέρ’ από τη χώρα μας με τα γνωστά αποτελέσματα και εμπειρίες πάνω σ’ αυτόν τον τομέα – το φανερώνει η εκπληκτική επιτυχία του αγγλόφωνου λαϊκού τραγουδιού, ιδιαίτερα ανάμεσα στην παγκόσμια νεολαία, όπως το απέδωσαν μια σειρά συγκροτήματα, ερμηνευτές και συνθέτες, από τους Μπητλς έως την Τζόαν Μπαέζ και τον Μπομπ Ντύλαν.» (σελ. 35)
«Πραγματικά, πλάι στα κινήματα για τις εθνικές, κοινωνικές και οικονομικές ελευθερίες, για τις οποίες παλεύουν σήμερα οι λαοί με περισσότερη ένταση και σε μεγαλύτερη έκταση, και κυρίως με ολοένα και πιο φωτισμένη συνείδηση, έρχονται να προστεθούν τα ιδιόμορφα κινήματα της νεολαίας όπως λ.χ. το κίνημα των Χίππις που εκφράζει αναμφισβήτητα μια δική του μορφή στην αναζήτηση της ζωής και της ελευθερίας, ή το κίνημα για την ελευθερία του σεξ που αναπτύσσεται στις μέρες μας με ιδιαίτερη ένταση στις σκανδιναβικές χώρες.» (σελ. 73)
Φώντα, ψάξε λίγο και στο βιβλίο της Ρόζας Ιμβριώτη (π.χ. σελ. 101-102).
Manwolf Louie
Manwolf Louie τα φύλαγα αυτά τα αποσπάσματα, για ένα κείμενο που έχω στα σκαριά για το rock και την Αριστερά – αλλά, ok, καλά είναι και τώρα. Γιατί κάποιοι μας έχουν παρασκοτίσει με τις σαχλαμάρες τους…
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Θεοδωράκης στο «Μουσική για τις Μάζες» ξεχωρίζει βεβαίως, ως γνήσιους λαϊκούς δημιουργούς, τους Beatles, την Baez και τον Dylan, αλλά στη συνέχεια γράφει και για τα δύο βήματα παραπέρα του ελληνικού τραγουδιού, το οποίο πάντρεψε τη λαϊκή μουσική με τη σύγχρονη ποίηση, καθιερώνοντας ανάμεσα σε άλλα και των «κύκλο τραγουδιών», το concept άλμπουμ να πούμε (μιλάμε για τον «Επιτάφιο»).
Μάλιστα, σε μια συνέντευξη του Θεοδωράκη στον Πετρίδη (Δίφωνο, τεύχος 1, 10/1995) διαβάζουμε τα εξής αποκαλυπτικά:
«Οι Μπητλς εκείνοι την εποχή έψαχναν το έργο μου. Είχαν, μάλιστα παρακολουθήσει και κάποια συναυλία μου, ενώ την περίοδο που εγώ ήμουν φυλακή, βρήκαν τη Μυρτώ, τη γυναίκα μου. Η Μυρτώ είχε πάει και στο στούντιο, όπου ηχογραφούσαν. Επιθυμούσαν μάλιστα να αποκτήσουμε σχέσεις. Εξάλλου, το κίνημα που κάναμε τότε εμείς εδώ, με το δικό τους ήταν παράλληλο.(…) Οι λαϊκές μουσικές, ούτως ή άλλως, επικοινωνούν. Όπως οι Μπήτλς βασίστηκαν στην λαϊκή αγγλοσαξονική παράδοση, εντάσσοντας στοιχεία από άλλες παραδόσεις, αλλά και έντεχνα πρωτότυπα στοιχεία, κάτι ανάλογο έκανα κι εγώ με τα τραγούδια μου.(…) Έχω κάνει μάλιστα και ανάλυση, δεν ξέρω αν την έχεις διαβάσει. Για το φαινόμενο των Μπητλς και γενικά για την εξελικτική πορεία της αγγλοσαξονικής μουσικής μέσα από το ροκ… Δεν ξέρω αν θυμάσαι τους Τζένεσις. Είχαν έρθει κάποια στιγμή να με δουν ΚΑΙ ΜΟΥ ΕΙΠΑΝ ΠΩΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΟΥΣ ΗΤΑΝ ΤΟ ‘ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ’».
Το βιβλίο της Ιμβριώτη (ευχαριστώ, γιατί μου το θύμησες) κάπου το έχω καταχωνιάσει. Θα το βρω αύριο και θα γράψω τα σχετικά…
Υπάρχει κάτι άλλο γι' αυτό με τους Genesis;
ΔιαγραφήΔεν θυμάμαι κάτι άλλο.
ΔιαγραφήΦώντα ο επίλογος του post σου είναι που υπενθυμίζει γιατί δεν πρέπει σε κανένα επίπεδο να μένουν αναπάντητες τέτοιες αρλούμπες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι, εντάξει, δεν διαφωνώ. Αλλά από την άλλη δεν γίνεται να είμαστε διαρκώς σε θέση να γράφουμε κατεβατά. Αυτού του είδους τα «απαντητικά» κείμενα θέλουν δουλειά. Θέλουν χρόνο. Θέλουν ψάξιμο σε βιβλία, σε περιοδικά κ.λπ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίπα σ’ ένα σχόλιο (4/7), στην ανάρτηση για τα ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, να γράψω κάτι για το ροκ εν σχέσει με την Αριστερά (ΕΔΑ, ΚΚΕ και τα λοιπά), αλλά επειδή μερικά από τα βιβλία που χρειάζομαι δεν τα έχω μαζί μου, θα πρέπει να επανέλθω από Σεπτέμβριο. Δηλαδή και μαζί μου να είχα τα συγκεκριμένα βιβλία αυτά δεν γράφονται από την μιαν ώρα στην άλλη.
Βεβαίως, κάποιοι, θα μου πείτε, με μπουρδολογίες συντάσσουν ολόκληρα βιβλία στο πι και φι… Το ξέρω. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, μην μου ζητάτε πράγματα που υπερβαίνουν τις δυνατότητες ενός ερασιτεχνικού (αλλά με επαγγελματική ευσυνειδησία) blog. Μην τα περιμένετε, εν ολίγοις, όλα από ’μένα. Συμβάλλετε κι εσείς. Να, όπως ο Manwolf Louie…
Θα επανέλθω όμως σε λίγο με την Ρόζα Ιμβριώτη…
ΑπάντησηΔιαγραφή«Οι νέοι όλου του κόσμου έχουν την πεποίθηση, ότι οι μεγαλύτεροί τους έχουν προσχεδιάσει γι’ αυτούς μια ζωή που αναπόφευκτα θα αντικρύσουν την πυρηνική καταστροφή είτε τώρα αμέσως, είτε στο άμεσο μέλλον.(…) Καταλήγουν τα νιάτα να θέλουν να καταστρέψουν τα πάντα. Ακόμα και η αυτοκαταστροφή τούς φαίνεται προτιμότερη απ’ αυτή την κόλαση που ζούνε. Γίνονται σκληροί κατήγοροι, όπως διαβάζω σ’ ένα περιοδικό των χίπις: ‘Τι κάνατε για μας; Μας οδηγείτε στο θάνατο συνειδητά και προγραμματισμένα… Ε λοιπόν εμείς θέλουμε μια ζωή χαρούμενη και υπεύθυνη και όχι μια ζωή στο χείλος του γκρεμού’. Και σε άλλη εφημερίδα τους ‘Ο Ρεαλισμός’ κηρύττουν: ‘Ο διάλογος τελείωσε, δε χρειάζονται πια άλλα λόγια και πορείες, τώρα ο σκοπός μας είναι να γκρεμίσουμε μια άρρωστη κοινωνία’».
Αυτά έγραφε η παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη (1898-1977), επίλεκτο στέλεχος της Αριστεράς (ΕΔΑ, ΚΚΕ…), στο βιβλίο της «Το Κατηγορώ της Νεολαίας» [Διογένης, Αθήνα 1972], όταν ήταν 74 ετών!! Και πιο κάτω…
«(…) Όπως το φαινόμενο των χίπις, που κι αυτοί όμως κλίνουν προς μια ζωή γεμάτη και πλούσια από νόημα. Διαμαρτύρονται μέσα στην οικογένεια, στο σχολείο, στο γύρω τους περιβάλλον. Θέλουν να διαθέτουν τον εαυτό τους αδέσμευτοι, χωρίς καμιά ευθύνη. (…) Ακόμα νομίζω πως κι αυτή η ξεγυμνωμένη από κάθε ερωτικό συναίσθημα υπερ-σεξουαλικότητα πρέπει να αποδοθεί στην ψυχολογία του άγχους. Οι γενειάδες, η ελευθερία στο σεξ, τα διάφορα σύμβολά τους, ακόμα και η έλλειψη καθαριότητας είναι η πεισμωμένη διέξοδο και αντίσταση. Αντιστέκονται στον καθωσπρεπισμό και στην υποκριτική κοινωνία και σε κάθε προγραμματισμό με τη φαντασία τους και την απάθεια. Καταφεύγουν στις ηδονές, σε νέες θρησκείες, που είναι η φυγή από την πραγματικότητα, και ξέφρενα ζητούν νέα ήθη, νέες απόψεις, νέες αντιλήψεις για τη ζωή».
Βεβαίως, στη συνέχεια, η Ιμβριώτη εφιστά την προσοχή στον «ξεσηκωμό» που μπορεί να οδηγήσει στην «τρέλα» ή στα «εγκλήματα» (αναφέρει τον Charles Manson και άλλα τινά), για να επανέλθει…
«Άλλες ομάδες νέων σέρνονται στα κλαμπ, κάνουν ωτοστόπ στους μακρινούς δρόμους, κρατούν την κιθάρα τους, κάθονται στα πεζοδρόμια και τραγουδάνε. Κι άλλοι Χίπις ονειρεύονται να στήσουν μέσα σ’ αυτή την τέλεια εκβιομηχανισμένη κοινωνία της αφθονίας ένα βασίλειο φτώχειας, ονείρου και αλληλεγγύης».
Και εν συνεχεία…
«(…) Είναι οι έφηβοι που ψάχνουν να βρουν τον εαυτό τους, που αποφεύγουν την οικογένειά τους, έχουν άγχος και φτάνουν στην απάθεια και στη ‘φυγή’. Βρίσκουν κάποια ανακούφιση, κάποια λύτρωση – έτσι τουλάχιστον νομίζουν – στο σεξ και τα ναρκωτικά. Όλοι και όλα τους φταίνε. Απ’ εδώ βγαίνουν οι χίπις.(…) Και τέλος οι πιο ώριμοι – κι αυτοί που είναι περισσότεροι – ζητούν ν’ απαλλαγούν από τα γρανάζια της οικογένειας, αλλά και ολόκληρης της κοινωνικής μας ζωής.(…) Είναι οι νέοι που ποθούν να πάρουν μέρος στη διαμόρφωση της μοίρας των συνανθρώπων τους. Οι περισσότεροι είναι παιδιά από ευκατάστατες οικογένειες. Παίρνει το κίνημά τους κοινωνικό χαρακτήρα.(…) Σ’ αυτούς ανήκει η Νέα Αριστερά».
Νομίζω πως είναι αρκετά…
Πάμε τώρα ν’ ακούσουμε κι ένα Νο 5… Δηλαδή… δέκα με τόνο.
http://www.youtube.com/watch?v=yZ8k6fVe25k
Φώντα καλά κάνεις και κράζεις το κείμενο, αν και η σημασία που δίνεις σε αυτό που είπε περί αριστεράς είναι υπερβολική. Το βασικό πρόβλημα είναι το πόσο εύκολα γράφει κάποιος για πράγματα που είναι σαφές ότι κατέχει τουλάχιστον επιφανειακά.
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι συνέπεια της επιφανειακής γνώσης είναι ο άκριτος θαυμασμός.
Για κάποιον λόγο, οι μπητνικς, οι χίπις, τα 60ς κ.ά. είναι εξαιρετικά ιν το 2013 μΧ και έτσι φαίνεται καλή ιδέα στον ένα και τον άλλο να γράφει για αυτά και μάλιστ με θαυμασμό.
Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι τα κινήματα αυτά είναι ήδη ιστορία, είναι πολύ παλιά, και πλέον μπορούν να αποτιμηθούν ψύχραιμα και συγκροτημένα. Ίσως όχι για τους > 55, αλλά οι 20άρηδες 30άρηδες που θα ασχοληθούν ειλικρινά με το θέμα δεν βλέπω γιατί να μην μπορούν να εκφέρουν ουσιαστικό κριτικό λόγο.
Για το άλλο που λες τώρα για την αριστερά, κοίτα είναι αλήθεια ότι μέρος της αριστεράς ήταν καχύποπτο προς την αμερικάνικη κουλτούρα, με συχνά εντελώς βλακώδη επιχειρήματα.
Θυμάμαι είχα διαβάσει σε ένα βιβλίο του Τ.Πατρικιου (ή του Β.Βασιλικού - δεν θυμάμαι και η βιβλιοθήκη μου δεν έιναι μαζί μου) για έναν εκδότη αριστερού οίκου που αρνιοταν να εκδόσει ένα μπητ συγγραφέα επειδή ήταν αμρικάνος. Δυστυχώς δεν το έχω πρόχειρο το βιβλίο. O Ραφηλίδης επίσης ήταν αρνητικός προς την ροκ (πάλι δεν έχω πρόχειρα αποσμάτα δυστυχώς), αλλά όχι και προς την αμερικάνικη ποπ κουλτουρα εν γένει.
Από την άλλη βέβαια, είναι πολύ σωστό αυτό που λες, ότι (πιθανόν μέχρι και πολύ πρόσφατα...) με το ροκ στην ελλάδα ήρθε σε επαφή σχεδόν αποκλειστική η αριστερά. Συχνά βέβαια προσπάθησε να το ερμηνέυσει με τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας, κάτι που είναι λάθος κατά την γνώμη μου.
Ας πούμε μια τέτοια παρεξήγηση είναι η χρήση του όρου "λαϊκή μουσική" για την ποπ/ροκ μουσική (υποννοείται και στο απόσπασμα του Θεοδωράκη πιο πάνω).
Δεν είναι όμως έτσι, αυτό που λέμε στην ελλάδα "λαϊκή μουσική" δεν υπάρχει στην αμερική. Αν υπήρχε, ο πιο κοντινό όρος θα ήταν folk/traditional music και πάντως όχι ποπ (και προσπερνώντας βεβαίως εντελώς το γεγονός ότι η έννοια "λαϊκή μουσική" στην γλώσσα μας αντλεί και από τις εθνικές παραδόσεις με τρόπο βαλκανικό και απολύτως ξένο στις ΗΠΑ του συνταγματικού πατριωτισμού).
Η ποπ/ροκ μουσική, από τα 60ς και μετά τουλάχιστον, είναι η μουσική της εγγράματης μεσαίας τάξης (από όπου προέρχοναι και οι χίπηδες εξάλλου) - κάτι που απέχει πάρα πολύ από αυτό που στην Ελλάδα λέμε "λαϊκή μουσική".
Η όποια γοητεία/επιρροή των παραδοσιακών/λαϊκών μουσικων στην ποπ/ροκ εντάσσεται στο πλαίσιο του εκλεκτισμού που χαρακτηρίζει την εγγράματη μεσαία τάξη (βλέπε ας πούμε τους Genesis καλή ώρα) και αυτό απέχει πολύ από την "λαϊκή μουσική" που δεν έχει σχέση με τέτοιου είδους λόγιο εκλεκτισμό (αν και προφανώς έχει πολλαπλές μουσικές αναφορές), αλλά αποτελεί έκφραση της "λαϊκής ψυχή" (γουατέβα δατ μηνς)...
(ας πούμε ο Λέννον του γνωστού συγκροτήματος "λαϊκης μουσικής" σπούδαζε πριν σε διάσημη σχολή καλών τεχνών για να παντρευτεί τελικά μια αβαν γκαρντ καλλιτέχνιδα - ποιος "λαϊκός μουσικός" στην ελλάδα θα μπορούσε να έχει τέτοιο προφίλ;)
Νίκος Μ.
Θέτεις πολλά ζητήματα Νίκο Μ., εν συντομία λίγα λόγια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Παναγόπουλος γράφει (το υπενθυμίζω):
«Είναι τέλη του 1960, αρχές του 1970. Η Ελλάδα έχει Χούντα. Έχει ‘δεξιά’ που δεν χαμπαριάζει πολλά από τέχνη. Έχει ‘αριστερά’ που θεωρεί οτιδήποτε αμερικάνικο, όχι μόνο στην τέχνη, εν γένει ύποπτο, συντηρητικό, διεφθαρμένο» κ.λπ. κ.λπ.
Άρα λοιπόν μιλάμε για την Αριστερά εκείνης της εποχής late 60s-early 70s. Προσωπικώς, για εκείνη την (παράνομη) Αριστερά έγραψα κι εκείνη υπερασπίστηκα όσον αφορά στις χαζομάρες που διάβασα. Δεν έγραψα, γενικώς, για τις σχέσεις ροκ και Αριστεράς, επειδή –και λογικόν είναι– αυτές να διαμορφώνονται και μέσα από τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.
Το να γράψουμε, ας πούμε, για τις σχέσεις ΚΚΕ και ΚΚΕ εσωτ. με το ροκ στην πρώτη δεκαετία της Μεταπολίτευσης (να πάρουμε τα δύο βασικά κόμματα της λεγόμενης «παραδοσιακής Αριστεράς») είναι εντελώς διαφορετικό από το να γράψουμε για τις ίδιες σχέσεις των ιδίων κομμάτων (ή των παραπλήσιων) την επόμενη δεκαετία ή σήμερα.
Το να λέμε λοιπόν, έτσι γενικώς, ότι η Αριστερά δεν γούσταρε το ροκ και οτιδήποτε αμερικανικό (αυτό που ακούγεται δηλαδή από βλάκες, αδαείς, συκοφάντες, Δεξιούς ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο), είναι εντελώς απαράδεκτο και έξω από κάθε πραγματικότητα.
Αυτά περί Πατρίκιου ή Βασιλικού και αριστερού εκδότη που λες δεν τα ξέρω… εκείνο που ξέρω όμως είναι πως ο Ραφαηλίδης δεν ήταν αρνητικός ως προς το ροκ. Όπως είχα γράψει και παλαιότερα (24/9/2012):
«Για το rock ο Ραφαηλίδης είχε σωστή (γενικώς) θέση και δεν το απέρριπτε· τουλάχιστον την εποχή που έγραφε την κριτική του για το “The Last Waltz” του Scorsese (δες στο «Λεξικό Ταινιών», τόμος IV, Αιγόκερως Αθήνα 1982). Εκεί ο Ραφαηλίδης μιλούσε για την… “ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ σημασία αυτού του μουσικού ιδιώματος, με τη ΜΙΚΡΗ ΜΟΥΣΙΚΗ αξία”. Μια σωστή σε γενικές γραμμές παρατήρηση, επειδή το rock υπήρξε πρώτα (και κυρίως) κοινωνικό φαινόμενο και μετά αισθητικό. Η μόνη ένστασή μου έγκειται στο γεγονός πως το rock εξαιτίας ακριβώς αυτής της αισθητικής ευκολίας ή άνεσης που παρουσίαζε (δεν χρειαζόταν κάποιος να σαπίσει στα ωδεία για να βγει να παίξει σε μια σκηνή) μπόρεσε κι έγινε κοινωνικό φαινόμενο (ειδάλλως, στην αντίθετη περίπτωση, θα γινόταν κοινωνικό φαινόμενο και η λεγόμενη «κλασική» της υψηλής αισθητικής αξίας). Το κοινωνικό δηλαδή με το αισθητικό κομμάτι τού rock υπήρξαν αλληλένδετα».
Είναι ολοφάνερο από το απόσπασμα της συνέντευξης του Θεοδωράκη στο Δίφωνο, που αναδημοσίευσα πιο πάνω, πως ο όρος «λαϊκός» (έτσι όπως τον χρησιμοποιεί ο Θεοδωράκης) σχετίζεται με αυτό που στην Ελλάδα ονομάζουμε «έντεχνο λαϊκό». Υπό αυτήν την έννοια οι Beatles ήταν ένα «λαϊκό» συγκρότημα (και όχι trad), υπό την έννοια ότι έγιναν δημοφιλείς (δηλαδή «λαϊκοί») συνδυάζοντας τις διαφορετικές αναφορές (ελισσαβετιανό τραγούδι, rock n’ roll, κλασική μουσική ή ό,τι άλλο) προς την κατεύθυνση ενός καινούριου άσματος· ό,τι έπρατταν, κατ’ αναλογίαν δηλαδή, και οι «έντεχνοι λαϊκοί» του ’60 (Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Ξαρχάκος, Λοϊζος, Μούτσης κ.ά.), οι οποίοι συνδύαζοντας τις αναφορές τους από τη βυζαντινή μουσική, την καντάδα, το δημοτικό, το ρεμπέτικο, το «λαϊκό», την κλασική μουσική, το ροκ και ό,τι άλλο, δημιούργησαν το «έντεχνο».
Αυτό ισχύει ως ένα γενικό περίγραμμα. Μην ψάχνουμε να βρούμε απόλυτες «ταυτίσεις», γιατί μιλάμε για διαφορετικές χώρες (Βρετανία, Ελλάδα) σε εντελώς διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.
Φωντα καλα με τις χιπις, για τους χιπστερς ποτε θα γραψεις ομως?
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν εννοείς για τους έλληνες hipsters να πω πως δεν με πολυαπασχολούν. Απέλαβαν τεράστιας δημοσιότητας, δίχως να υφίσταται κανένας απολύτως λόγος.
ΑπάντησηΔιαγραφή