η έννοια της σπανιότητας του δίσκου στην εποχή του discogs

Χθες μιλούσα μ’ ένα φίλο στο τηλέφωνο και κάποια στιγμή η κουβέντα μας πέρασε και στη μουσική, στους δίσκους (όπως συχνά συμβαίνει, όταν συζητούν μουσικόφιλοι). «Ξέρεις» μου είπε, «βρήκα τους… (σ.σ. ένα συγκρότημα κι ένα άλμπουμ τέλος πάντων, δεν έχει σημασία ποιο) μετά από χρόνια, επιτέλους». «Μπράβο» του λέω. «Πού το βρήκες;». «Στο discogs» μου λέει. «Ε μα» του λέω, «μάλλον δε βρήκες το δίσκο, τα λεφτά βρήκες και τον αγόρασες». «Χα-χα, ναι» μου λέει. «Τα λεφτά, γιατί ήταν πάντα ακριβός».

Δεν ξέρω τι έννοια δίνει κάποιος στη σπανιότητα, στην εποχή του discogs, αλλά αυτή ακριβώς η έννοια δεν έχει καμμία σχέση πια μ’ εκείνη των eighties και των nineties. Ίσως δε και των 00s – αφού το discogs πήρε πάνω του μετά το 2010.

Τι σημαίνει «σπανιότητα» πια, όταν αυτή τη στιγμή πουλιούνται δύο κόπιες του “Greece Goes Modern” του Μίμη Πλέσσα, δύο από τα τέσσερα ελληνικά sixties-45άρια των Pink Floyd και κόπιες του πρώτου LP της Vashti Bunyan, του μοναδικού των Folkal Point και του “Growers of Mushroom” των Leaf Hound; Γιατί είναι σπάνιο το πρώτο LP των Sam Apple Pie και το “Jo Sago” των Tea & Symphony, όταν αυτή τη στιγμή υπάρχουν δώδεκα κόπιες στο discogs για το πρώτο και δύο για το δεύτερο;
Έτσι κάπως προκύπτει το ερώτημα. Τι θα λέμε «σπάνιο δίσκο» από εδώ και πέρα;

Στη δεκαετία του ’80 τρομάζαμε να βρούμε ένα βρετανικό progressive ή ψυχεδελικό άλμπουμ, από τα κάπως πιο επισκιασμένα, γιατί τρόμαζαν και οι έμποροι να τα βρουν. Πού να εύρισκε ο Φώτης ή ο Κοντογούρης ένα original Arcadium ή ένα Writing on the Wall για να στα πουλήσει; Οπότε δικαίως, τότε, αποκαλούσαμε αυτά τα άλμπουμ «σπάνια», γιατί δεν υπήρχαν πουθενά. Κανένας δεν τα πουλούσε. Τώρα δεν είναι, γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερις αυθεντικές κόπιες του άλμπουμ των Arcadium στο discogs και δύο εκείνου των Writing on the Wall – άρα, όποιος έχει φράγκα, και θέλει να τα χώνει σε δίσκους, ψωνίζει. Δυνητικά, δε, όλα υπάρχουν. Αφού κάποια στιγμή τα πάντα εμφανίζονται ακόμη και τα απίστευτης σπανιότητας LP και singles, όπως το κόκκινο promo ιαπωνικό “Ummagumma” των Pink Floyd, που πουλήθηκε πριν από λίγο καιρό σχεδόν 14.000 δολάρια, ή το 45άρι του David Bowie με το “Liza Jane” (ως Davie Jones with the King Bees), που άγγιξε τα 4.000 δολάρια.

Ποιο είναι λοιπόν το σπάνιο; Ας επιχειρήσουμε να δώσουμε μιαν απάντηση.

Σε πρώτη φάση, και τελείως χαλαρά, σπάνιο είναι κάτι που δεν είναι καταχωρισμένο στο discogs. Πιο σπάνιο είναι εκείνο που έχει καταχωριστεί, αλλά δεν έχει εμφανιστεί κόπια του ποτέ για πώληση. Ακόμη πιο σπάνιο είναι φυσικά εκείνο που εμφανίστηκε κάποια στιγμή, πουλήθηκε, και έκτοτε δεν ξαναεμφανίστηκε. Θα άξιζε εδώ να ξέρουμε, για αυτά που τα θεωρούμε ως πολύ σπάνια LPs ή singles, πόσες φορές εμφανίστηκαν στο discogs και πόσες φορές πουλήθηκαν. Αλλά αυτό δεν ξέρω αν είναι εύκολο να το μάθουμε, καθώς θέλει παρακολούθηση και ψάξιμο.

Θα πρέπει επίσης να πω πως η έννοια του «σπάνιου» δεν ταυτίζεται, αναγκαστικώς, με την έννοια του «ακριβού». Ένας δίσκος δηλαδή, και αυτό ισχύει ακόμη, μπορεί να είναι πολύ σπάνιος (να μην υπάρχει στο discogs), αλλά να μην ενδιαφέρει κανέναν και γι’ αυτό η τιμή του να είναι ακόμη χαμηλή. Μέχρι να μαθευτεί ίσως και αυτός, για να αρχίσει να παίρνει την ανηφόρα… Υπάρχουν, θέλω να πω, σπάνιοι δίσκοι, και ξένοι και ελληνικοί, που είναι ακόμη φτηνοί, οι συλλέκτες και οι έμποροι, μέσα στα χρόνια, τους εντοπίζουν, τους στοκάρουν και προσδοκούν οφέλη απ’ αυτούς στο μέλλον. Αυτό πάντα συνέβαινε. Εκείνο που δεν συμβαίνει πια, εύκολα, είναι άλλο.

Να σου πει κάποιος, επίσης χαλαρά… «ξέρεις βρήκα τον τάδε δίσκο… τζάμπα, πέντε ευρώ και στο discogs έχει πουληθεί 300». Αυτή είναι η αληθινή έννοια του «βρίσκω». Όπως ίσχυε, δηλαδή, στα eighties και στα nineties, όταν όλοι όσοι έψαχναν εύρισκαν αληθινά σπάνια άλμπουμ με πενταροδεκάρες – άλμπουμ, που τώρα μπορεί να κάνουν 300 και 400 ευρώ. Γιατί, το να λες ότι το «βρήκα», επειδή βρήκες τα φράγκα και το αγόρασες δεν έχει πλέον κανένα νόημα.

[Εσχάτως βρέθηκα σε παλιατζίδικο με κούτες, με σαβούρα δίσκους (45άρια και LP). Σιχαινόμουν ακόμη και να τους πιάσω – καθώς δεν είχα πάνω μου υγρό-μαντηλάκι, για να καθαρίσω τα χέρια μου μετά. Ένας τύπος, μουσάτος, καμμιά 30αριά χρονών, βούταγε μέσα στα… σκατά, χτυπώντας μετά στην «παντόφλα» κάθε τίτλο που εύρισκε, και αναλόγως αγόραζε. Discogs και… άγιος ο Θεός. Τον παρακολούθησα για λίγο… Ήταν αγχωμένος. Κάτι πρέπει να βρήκε πάντως… Είδα το “Air” των Aphrodite’s Child, ένα Sounds, μάλλον όχι από τα ακριβά, κάτι ελληνικά Atlantic της Aretha Franklin… Έσκαβε με μανία… αλλά σταμάτησα να τον παρακολουθώ, γιατί δίπλα είχα εντοπίσει μια ντάνα με παλιά βιβλία και περιοδικά και βιαζόμουν. Όταν ψάχνεις και ενδιαφέρεσαι για διάφορα πράγματα δεν σου τρώει κανείς τη σειρά].