Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023

το θρυλικό “Je t'aime... moi non plus” (1969) της JANE BIRKIN και του SERGE GAINSBOURG στην Ελλάδα της εποχής – ακούστηκε τελικά το τραγούδι στη χώρα μας και με ποιο τρόπο;

Ο θάνατος της βρετανo-γαλλίδας τραγουδίστριας και ηθοποιού Jane Birkin, στις 16 Ιουλίου, στα 76 χρόνια της, επανέφερε στην επικαιρότητα ένα θρυλικό τραγούδι από τα late sixties, το πασίγνωστο Je t'aime... moi non plus.
Το τραγούδι ήταν συντεθειμένο από τον σύντροφό της, τον γάλλο τραγουδοποιό, ηθοποιό κ.λπ. Serge Gainsbourg (1928-1991), ο οποίος το γράφει και το ηχογραφεί, για πρώτη φορά, στο τέλος του 1967, με την Brigitte Bardot στη φωνή και με ενορχήστρωση επιμελημένη από τον Michel Colombier. Η εκδοχή αυτή θα αποσυρθεί στην εποχή της, για να ακουστεί για πρώτη φορά, επίσημα, μόλις το 1986, σ’ ένα δισκάκι της Philips.
Όταν, το 1968, η
Jane Birkin με τον Serge Gainsbourg θα αντάμωναν στα γυρίσματα της ταινίας “Slogan” του Pierre Grimblat, δεν θα δημιουργείτο μόνον η μεταξύ τους ερωτική σχέση, αλλά θα έπεφτε στην πορεία και η ιδέα της επανηχογράφησης του τραγουδιού. Πράγμα που θα συνέβαινε, τελικά, προς το τέλος εκείνης της χρονιάς, στο Λονδίνο, στα Marble Arch Studios, με το τραγούδι να κυκλοφορεί επίσημα, για πρώτη φορά, τον Φεβρουάριο του 1969, σ’ ένα 45άρι της Fontana (παράλληλη ετικέτα της Philips), με πίσω πλευρά το “Jane B.” (που ήταν διασκευασμένος Σοπέν), σε ενορχήστρωση του Arthur Greenslade.
Το τραγούδι στους στίχους του περιγράφει την ερωτική πράξη, κάτι που, κατά τον Gainsbourg, θα έπρεπε να τονιστεί και από τα φωνητικά της Jane Birkin, η οποία εκτός από το να τραγουδά-σπικάρει, επιδίδεται και σε βαθείς αναστεναγμούς, μικρές κραυγές, ηδονικές ανάσες κ.λπ. επιτείνοντας το απροκάλυπτο ερωτικό περιεχόμενο του κομματιού.
Παρ’ όλη την ερωτική απελευθέρωση που έχει επιφέρει σε διάφορους τομείς η άνθηση της ποπ κουλτούρας, η κοινωνία δεν παύει να είναι στη βάση της πουριτανική και είναι η «βάση» εκείνη που ακούει στο Je t'aime... moi non plus” τα δήθεν έκλυτα ήθη της νεολαίας, που θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να αντιμετωπιστούν. Στο βιβλίο της Munkey Diaries / 1957-1982” [Weidenfeld & Nicolson, 2020] η Jane Birkin θυμάται, μάλιστα, όταν είχαν πάει το τραγούδι στη γαλλική Phonogram (το δείγμα, που είχαν φέρει, μαζί με τον Gainsbourg, από το Λονδίνο), τον ιθύνοντα νου της εταιρείας Georges Meyerstein-Maigret να τους λέει το αμίμητο, αστειευόμενος:
«Παιδιά, κοιτάτε... Είμαι έτοιμος να πάω φυλακή, αλλά όχι για ένα 45άρι. Γυρίστε πίσω στο Λονδίνο και ετοιμάστε μου ένα LP».
Και ετοιμάστηκε το LP στη βρετανική πρωτεύουσα (Νοέμβριος-Δεκέμβριος του 1968), για να κυκλοφορήσει και αυτό τον Ιούνιο του ’69, με το Je t'aime... moi non plus” ως lead track.
Το καλοκαίρι του ’69 το τραγούδι ακούγεται πλέον αρκετά στη Γαλλία, αφού κάποιοι ραδιοφωνικοί σταθμοί το μεταδίδουν κι έτσι το ανακαλύπτει ο κόσμος. Το ραδιόφωνο είναι το πιο βασικό μέσο μετάδοσης των τραγουδιών, κι αν ένα τραγούδι «κόβεται» από το ραδιόφωνο δεν μπορεί να κάνει «επιτυχία». Αυτός είναι ο κανόνας.
Σε πολλές χώρες το τραγούδι αντιμετωπίζει προβλήματα με τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές αναμεταδόσεις του, αλλά στην Ιταλία τα πράγματα μοιάζει να ξεφεύγουν. Σ’ ένα μονόστηλο της «Μακεδονίας» από τις 29 Αυγ. 1969 διαβάζουμε: «Κατεσχέθησαν 569 δίσκοι του τραγουδιού “Σ’ αγαπώ” εις το Μιλάνον / Τα λόγια είναι πολύ τολμηρά». Για να συνεχίσει το άρθρο:
«Κατεσχέθησαν υπό της αστυνομίας 569 αντίγραφα του γαλλικού δίσκου “Σ’ αγαπώ... εγώ όμως όχι” με την κατηγορίαν ότι προσβάλλει την δημοσίαν αιδώ. Βάσει της διαταγής της αστυνομίας του Μιλάνου θα κατάσχωνται οπουδήποτε και αν ευρεθούν, εις ολόκληρην την Ιταλίαν. Ο δίσκος αναφέρει ερωτικούς λυρισμούς και στεναγμούς πάθους, ευρίσκεται δε μεταξύ των έξι καλύτερων ιταλικών τραγουδιών. Η επιδρομή της αστυνομίας εγένετο εις τας εγκαταστάσεις των παραγωγών δίσκων Φώνογκραμ του Μιλάνου, αλλά ακαθόριστος αριθμός δίσκων κατεσχέθη και εις διάφορα καταστήματα. Την παρελθούσα εβδομάδα η εφημερίς του Βατικανού “Ρωμαίος Παρατηρητής” επήνεσε την απόφαση του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως της Ιταλίας να απαγορεύσουν το τραγούδι αυτό εκ των προγραμμάτων. Το τραγούδι γραμμένο από τον Γάλλον Σερζ Γκαινσμπούργκ και εκτελούμενον υπό του ιδίου και της Αγγλίδος Τζαίην Μπίρκιν συγκαταλέγεται επίσης μεταξύ των δέκα πρώτων εις το Άμστερνταμ».
Αν αυτά συνέβαιναν στην Ελλάδα της δικτατορίας θα μπορούσε να φάνταζαν κάπως... αναμενόμενα – το ότι συνέβησαν, όμως, σε μια δημοκρατική χώρα της Δύσης, μοιάζει εκ πρώτης παράξενο. Δεν είναι όμως.
Με το να επιβραβεύσει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τη μη-αναμετάδοση του τραγουδιού μπορεί να ενθάρρυνε τα γιουρούσια κάποιων ζηλωτών καραμπινιέρων σε δισκάδικα και αποθήκες, παράλληλα, όμως, με το να προσδώσει ένα τέτοιο βάρος στην υπόθεση, δεν γινόταν παρά να οδηγήσει τον κόσμο στα καταστήματα... για να βρει, ν’ αγοράσει και ν’ ακούσει το δίσκο. Το λέει και η Jane Birkin στο βιβλίο της... πως ο Gainsbourg θεωρούσε τον Πάπα κάπως σαν τον μεγαλύτερο προμότερ του “Je t'aime... moi non plus”... και δεν είχε άδικο.
Βεβαίως από την μεμονωμένη (και όχι γενικευμένη) κατάσχεση των δίσκων, που είναι ένα δυνητικά πιθανό γεγονός, έως εκείνα τα ακραία και τελείως ασυνάρτητα που γράφτηκαν (και στα ελληνικά μίντια) πως το τραγούδι απαγορεύτηκε από το Βατικανό (η Εκκλησία δεν έχει κανένα δικαίωμα να απαγορεύει τραγούδια, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να τα καταγγέλλει ως «ανήθικα»), πως ο επικεφαλής της ιταλικής Phonogram οδηγήθηκε στη φυλακή ή πως τον αφόρισε ο Πάπας(!) κ.λπ., υπάρχει τεράστια απόσταση.
Όμως, παρά την «πόρτα» που τρώει το
Je t'aime... moi non plus” και στο BBC κατορθώνει το ακατόρθωτο (και για το γεγονός πως ήταν γαλλικό τραγούδι). Όχι απλώς να μπει στο βρετανικό Top-50, αλλά σταδιακά να πιάσει και κορυφή! – και μάλιστα με 45άρια δύο διαφορετικών ετικετών(!), της Fontana και της Major Minor, αφού ο Gainsbourg θα υπέγραφε σύντομα με την δεύτερη εταιρεία.
Το δισκάκι της Fontana μπαίνει στο βρετανικό chart στις 23 Αυγούστου 1969, φθάνοντας έως την θέση #2, στις 27 Σεπτεμβρίου (παραμένοντας στο chart για 10 εβδομάδες), ενώ το δισκάκι της Major Minor θα έμπαινε στο chart στις 4 Οκτωβρίου 1969, για να γίνει Νο #1 στις 11 του ίδιου μήνα (παραμένοντας στο chart για 12 εβδομάδες).
Για κάποιες εβδομάδες του Οκτωβρίου, με άλλα λόγια, και τα δύο αγγλικά δισκάκια θα βρίσκονταν στο Top-50! Αναλογιζόμενοι τις ιδιαιτερότητες του τραγουδιού (μη-μεταδόσιμο από διάφορα ραδιοτηλεοπτικά μίντια και γαλλικό) θα λέγαμε πως όλα τούτα ακούγονται απίστευτα!
Εκείνη την εποχή, λογικά στα μέσα φθινοπώρου του 1969 ή ίσως και νωρίτερα, το Je t'aime... moi non plus” με την Jane Birkin και τον Serge Gainsbourg τυπώνεται και σε ελληνικό δισκάκι, σε ετικέτα Fontana! Περίεργο; Καθόλου σε πρώτη φάση. Καθώς μια τέτοια επιτυχία δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη την Ελλαδίσκ (μετέπειτα Phonogram, PolyGram κ.λπ.). Κόβεται λοιπόν το δισκάκι, αλλά το τρώει η μαρμάγκα, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να μεταδοθεί από το ραδιόφωνο και να το μάθει ο κόσμος.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/thryliko-je-taime-moi-non-plus-tis-tzein-mpirkin-kai-toy-serz-gkensmpoyr-stin-ellada

1 σχόλιο:

  1. Από το fb...

    Νίκος Σούρσος
    Κανείς δεν θα γράψει για την μουσική συγγένεια που έχει το κομμάτι με το A whiter shade of pale των Procol Harum;

    Φώντας Τρούσας
    Eντάξει...

    Nickos Ventouras
    Mικρότερη από έχει το Whiter Shade of Pale με το "Air" του Bach.
    Βασικά το κοινό τους σημείο είναι περισσότερο ο ήχος του οργάνου, παρά η μελωδία.

    Νίκος Σούρσος
    Νομίζω ότι έχει την μελωδία αναποδογυρισμένη. Φυσικά όλα βασίζονται στο Air on the G string

    Xanthippe Tectonidou
    Γράφτηκε για την Bardot, μετά απο απαίτηση τη ίδιας "γράψε μου το ωραιότερο ερωτικό τραγούδι που μπορείς να φανταστείς", ηχογραφήθηκε με την Bardot, και μετά απο θυμωμένη παρέμβαση του συζύγου της, παρακάλεσε η ίδια τον Gainsbourg να μην το κυκλοφορήσει, όπως και έγινε. Οπότε αργότερα το κυκλοφόρησε με την γυναίκα του και έγινε διάσημο. Αργότερα κυκλοφόρησε και το original με Bardot, όπου κατά γενική ομολογία αναστενάζει καλύτερα!

    Φώντας Τρούσας
    Γνωστά είναι αυτά, τα γράφει και η wiki. Μετέφερα την ουσία στο άρθρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή